LEUVEN

Het oudste studentenzangfeest was dat van Leuven. Het werd tussen 1975 en 1999 maar liefst 25 maal georganiseerd door het KVHV Leuven en het Seniorenkonvent Leuven. De leiding van de avond zelf lag altijd bij de senior seniorum van het SK. Tot 1995 ging het door in de grote aula van het Maria-Theresiacollege. Aan de praesidiumtafel zaten de senior seniorum, de Verbondspraeses, de cantor van het SK en nog een paar bestuursleden van het SK. De universiteit verbood na een aantal jaren het schenken van drank binnen de zaal. Veel clubs gaven dan gratis vaten op voorhand en maakten er ook een sport van van drank binnen te smokkelen. Daardoor gebeurden er toch een aantal vandalenstreken en vanaf 1996 weigerde de universiteit haar aula's ter beschikking te stellen en het zangfeest week twee jaar uit naar zaal Corso, waar wel drank in de zaal aanwezig was. De laatste twee maal vond het zangfeest terug plaats in de Grote Aula, zonder drank. Zelfs voor het begin van deze zangfeestenreeks hield het SK in de jaren '60 al massaclubs, die meestal doorgingen in de Rijschool.

Op het hoogtepunt halfweg jaren '80 waren er zo'n 1200 studenten aanwezig. Er kwamen studenten uit Antwerpen, Brussel, Gent, Diepenbeek en Oostende, maar ook uit Tilburg en Maastricht, uit Duitsland en Oostenrijk. Daarna mochten er vanwege de brandveiligheid nog maar zo'n 600 studenten binnen in de zaal. Na de terugkeer uit de Corso zakte het aantal aanwezigen tot zo'n 150, vooral omdat er geen drank geschonken werd. Het zangfeest stierf in 2000 een stille dood.

De bezoekers waren over het algemeen clubstudenten. Zij zaten per gilde en club gerangschikt op de stoeltjes van de aula. Iedereen bracht zijn club- en gildevaandels mee; samen met de petten en linten gaf dit een fantastisch schouwspel. De Leuvense Studentenfanfare zorgde voor de muzikale begeleiding. Na de pauze was er meestal een optreden van een of andere (bekende of minder bekende) artiest. De Verbondswachten van Leuven en Oostende speelden meestal ordedienst om vechtpartijen of al te erge baldadigheden te verhinderen. Meestal bleef het echter ludiek. Limburgers en West-Vlamingen vonden altijd wel een manier om elkaar op een (soms iets minder) originele manier uit te schelden.

Na het verdwijnen van het Leuvense studentenzangfeest organiseerde Kringraad in 2000 een beiaardcantus op het Ladeuzeplein. Het werd een gigantisch succes met meer dan 2500 studenten, onder begeleiding van Studentenfanfare en de stadsbeiaardier. In 2003 herhaalden de studentenverenigingen van de Associatie KULeuven dit initiatief. Het was opnieuw een succes, ondanks de chaos en regen op het einde. Ook in 2008 en 2011 waren er nieuwe edities.

Sinds jaar en dag houden zowel het SK als het MSK ook een openluchtcantus op de Oude Markt (voor café Ambiorix). Deze is echter alleen toegankelijk voor de aangesloten clubs. De Heverleese kringen houden ook jaarlijks een massacantus.

ANTWERPEN

In 1979-80 organiseerde de Antwerpse Verbondspraeses Herwig Twiggy Praet voor de eerste maal het Antwerps studentenzangfeest, dat van meet af aan een groot succes kende. In de jaren '80 verzamelden elk jaar zo'n duizend studenten in de Stadsfeestzaal. In de jaren '90 veranderde het concept echter: het zangfeest werd politieker (met een inleidende toespraak) en er verschenen minder en minder clubstudenten en meer oud-leden en een aantal mensen uit de Vlaamse beweging. Een aantal bekende Vlamingen werd hier commilito honoris cause van het KVHV (o.m. Gust Teugels, Luc Van den Brande, Guido Sweron). De begeleiding gebeurde hier door één muzikant, terwijl er ook optredens van de Leuvense Studentenfanfare en een paar studentengroepjes waren. Er werden ook minder bekende liedjes gezongen en de zangkwaliteit was over het algemeen stukken hoger dan in Leuven. De aanwezigheid van de NSV zorgde vaak voor een geladen sfeer. Met de teloorgang van de Antwerpse KVHV-afdeling verdween ook het Antwerpse zangfeest. De laatste zangfeesten gingen door in het Hof ter Loo in Deurne. Op 29 februari 1996 werd het voor de zeventiende en laatste maal georganiseerd. In 1999 werd een poging van Verbondspraeses Kris Clauw om het zangfeest nieuw leven in te blazen een totale flop: er kwamen niet meer dan een dertigtal mensen opdagen.

Het Cantorenconvent van Studiant blies de Antwerpse zangfeesttraditie in 2003 nieuw leven in met een zangfeest in een tent in de Antwerpse jachthaven. De volgende jaren werd dit zangfeest opnieuw georganiseerd door het Convent van Antwerpse Studentenclubs (CASC).

WEST-VLAANDEREN

Ook het KVHV Oostende had zijn eigen studentenzangfeest, dat van 1993 tot 1999 werd georganiseerd. Op het hoogtepunt waren er zo'n 600 clubstudenten uit Oostende en heel West-Vlaanderen aanwezig. Het was eigenlijk een mengeling van de Leuvense en Antwerpse zangfeesten. De avond begon met een toespraak van de praeses over een Vlaams onderwerp, maar de rest van de avond was studentikoos. De begeleiding gebeurde hier door Compi (accordeonist van Bruxellas) en ook hier waren er optredens van de Leuvense Studentenfanfare en een studentengroepje. De sfeer was er fantastisch, behalve het laatste jaar, toen er nog maar zo'n 80 mensen kwamen opdagen. Dankzij de KVHV-afdeling had de Oostendse student zijn liederrepertorium ook serieus kunnen uitbreiden. Ook hing het verdwijnen van het zangfeest samen met de teloorgang van de KVHV-afdeling, die in 2002 de pijp aan Maarten gaf.

Het Guldensporenzangfeest, dat jaarlijks op 10 juli in Kortrijk wordt georganiseerd, is ontstaan uit een zangfeest dat het KVHV Kortrijk begin jaren '80 organiseerde in samenwerking met enkele Kortrijkse hogeschoolclubs. In navolging van Leuven organiseerde het Seniorenkonvent van Kortrijk in mei 2003 ook een beiaardcantus. In de komende jaren werd er regelmatig een massacantus georganiseerd. De thuisclub Moeder Brecht organiseert al een aantal jaren een massacantus in Roeselare. Sinds 2003 organiseert het Seniorenkonvent West-Vlaanderen ook een massacantus.

LIMBURG

Het vierde en laatste Vlaamse studentenzangfeest volgens de traditie van de KVHV-codex en het enige dat nu nog bestaat, wordt sinds 1991 in Hasselt gehouden. De organisatie is in handen van het Limburgs Overkoepelend Studentenorgaan (LOSO). Ongeveer alle Limburgse studentenverenigingen en -clubs zijn hier aanwezig. De begeleiding gebeurt door de Limburgse Studentenfanfare 't Ambifaarke en een bekende Vlaming wordt als cantor gevraagd (bv. Marijn De Valck).

In Maastricht, de hoofdstad van Nederlands-Limburg, werd van 1991 tot 2001 het enige Nederlandse studentenzangfeest georganiseerd door de SV Circumflex. Ook daar heerste er een schitterende sfeer. Het was waarschijnlijk het beste studentenzangfeest van de Lage Landen. Op het hoogtepunt waren er bezoekers uit Leuven, Antwerpen, Diepenbeek, Luik, heel Nederland, Duitsland en zelfs Zuid-Afrika. Er werden voor ongeveer tweederde liedjes uit de KVHV-codex en voor de rest Nederlandstalige schlagers gezongen. Het zangfeest verliep onder de leiding van twee cantores en werd begeleid door een bandje. Vanaf 1997 was er ook een afterparty en vanaf 1999 begon het zangfeest met een fuif, die tegen middernacht overging in een zangfeest en later terug in een fuif. De Maastrichtse cantustraditie is overgenomen uit Vlaanderen (KVHV, Hollandia, LUC). Spijtig genoeg besloot het bestuur in 2002 geen zangfeest meer te organiseren. Het laatste jaar was er ook beduidend minder volk, misschien vanwege het late aanvangsuur.

GENT

In Gent is er geen studentenzangfeest, maar wel een massacantus. Deze cantus wordt georganiseerd door een speciaal comité, samengesteld uit leden van het Seniorenkonvent, het Fakulteitenkonvent en het Homekonvent. Het werd voor de eerste keer georganiseerd in 1994 en lijkt veel op het Leuvense studentenzangfeest. Er worden vaten en vaten Rodenbach getapt. De leiding van de avond berust ook hier bij de senior seniorum van het SK Ghendt.

MECHELEN

Het KVTHV Mechelen organiseert jaarlijks een massacantus. De leiding berust in het begin van de avond bij de vice-praeses van het Verbond, die halfweg overgeeft aan de Verbondspraeses, die dan pas binnenkomt, samen met de clubsenioren. Het is meestal een chaotische bedoening. Er wordt nauwelijks gezongen en de clubs houden zich bezig met elkaar uit te schelden en bier en eten naar elkaar te smijten.

GEEL

Atomos houdt afentoe ook een massacantus voor alle Geelse studenten, maar deze is meestal een inleiding voor een of andere grote fuif.

BRUSSEL

Het KVHV Brussel organiseerde eenmaal (in 1996) een massacantus in de Salle Royale. De begeleiding gebeurde daar zoals in Antwerpen en Oostende in die tijd door Christophe Van Coppenolle (Compi). De studenten van de katholieke hogescholen en de KUB zaten gewoon in corona's in de grote zaal. Ook hier was er een gastoptreden van Loes Van den Heuvel. De BV's hoorden er precies altijd bij.

Aan de VUB/Erasmushogeschool wordt er een vrijzinnig studentenzangfeest georganiseerd, volgens de VUB-tradities. Er is daar ook een concours om nieuwe studentenliederen te schrijven.

CONCLUSIE

De tijd van de studentenzangfeesten, die in de jaren '80 en eerste helft van de jaren '90 tot fantastische hoogtepunten kwamen, is blijkbaar zo goed als voorbij. De enige echte studentenzangfeesten zijn die van Hasselt en Antwerpen, maar ook die zijn al ver over hun hoogtepunt heen.

Peter Dirix