Op de achtergrond

In Frankrijk, Duitsland en ook aan de andere Belgische universiteiten (Brussel 1880, Luik 1881, Gent 1882) waren meisjes al veel langer tot het hoger onderwijs toegelaten, maar in Leuven duurde het tot 1920 vooraleer de eerste meisjes zich mochten inschrijven. Aan deze 'katholieke universiteit' kon dat enkel onder zeer zware voorwaarden: ze mochten enkel op kot gaan in pedagogieën, waar ze door de strengste nonnen nauwgezet gecontroleerd werden, ze moesten vooraan in de aula's gaan zitten (waar ze van de jongens die achteraan zaten gescheiden werden door rijen priesters), ze mochten na het eten niet meer buitenkomen en het bezoek aan cafés, winkels en restaurants was verboden. Net tevoren was in Antwerpen de Katholieke Vlaamsche Hoogeschool voor Vrouwen opgericht (1919). Deze wou een Nederlandstalig alternatief voor hoger onderwijs bieden, maar de diploma's werden pas van in de jaren '50 officieel erkend. Ook aan de universiteiten van Gent, Luik en Brussel waren vrouwen al eerder toegelaten, maar de meeste meisjes hadden niet het diploma van de klassieke humaniora dat nodig was om toegelaten te worden tot een universiteit. Het eerste meisjesatheneum was pas in 1907 opgericht in Gent. De eerste katholieke humaniora's kwamen er in 1912 in Leuven, Onze-Lieve-Vrouw-Waver en Turnhout. Vanaf toen verenigden de meisjes zich ook naar analogie met het AKVS in een Katholieke Vlaamse Meisjesbond, die na de Eerste Wereldoorlog ook een eigen blad kreeg met de naam Gudrun.

Het in 1929 opgerichte Seniorenkonvent (SK) overkoepelde de regionale clubs en gouwgilden. Van deze verenigingen konden de meisjes echter niet lid worden, ook al omdat de universitaire beperkingen hun dat niet toestonden. Maar ook de jongens zagen 'meisjes in het traditionele studentenleven' niet zitten. In de statuten van het SK (editie 1993 - de volgende edities van de clubcodex zijn niet erkend door het SK) staat ook nu nog altijd dat meisjes aan de clubtafel niet toegelaten zijn (art. 19). In de jaren '30 hielpen de meisjes wel mee in Sociale Hulp (een onderafdeling van het KVHV), maar dat was dan ook het enige wat toegelaten was. Toch richtte het Katholiek Studentencorps Brussel (KSC), één van de oudste en stijlvolste clubs in Leuven, in 1941 een meisjesafdeling op: het Sint-Goedeleconvent. Olga Paternoster werd de eerste voorzitster. Echter, zelfs binnen het KSC zijn meisjes altijd een minderheid geweest. In 1945 werd er ook een gemengde club voor Mechelaars opgericht, Reynaert, maar de vrouwen verdwenen hier na een paar jaar uit het clubleven.

Op het voorplan

In 1950 werd de Vereniging der Vlaamse Meisjesstudenten (VMS) opgericht als onderafdeling van het KVHV (naar het voorbeeld van de Gentse Sint-Veerlekring - 1949). Vanaf 1952 heette ze de Vlaamse Katholieke Meisjesstudenten (VKM). Er werd aan religieuze, culturele, sociale en sportieve vorming gedaan. Deze vereniging ging rond 1960 ter ziele, omdat de meisjes steeds meer werden opgenomen in het algemene studentenleven. Afentoe werden er ook vrouwen hoofdredacteur van het studentenblad Ons Leven. Ze werden ook lid van de faculteitskringen en werden daar vanaf 1966 zelfs praeses. Eveneens in die periode werden sommige alle gildes gemengd: zowel de Antwerpse als de Limburgse (1956), de Oost- en de West-Vlaamse Gilde. Door de aanwezigheid van de goedelkes van het KSC was de Brabantse Gilde al een tijdje gemengd. Vanaf eind jaren '50 begonnen SK en KVHV zich af te vragen of het traditionele studentenleven al dan niet gemengd moesten worden. Er waren echter meer tegenstanders dan voorstanders, alhoewel meer dan een derde van de clubs in de jaren '60 en '70 toch een tijdje gemengd geweest zijn: Moeder Mandel (Roeselare), Moeder Tieltse, Moeder Waregemse, Mechlinia-Reynaert, Meetjesland, Moeder Domper (Aalst), Maaslandia, Mijnlamp (Genk), Hasseleta, Mastentop (Antwerpse Kempen), Moeder Geelse, Omnia (Antwerpen) en ook de Leuvense Studentenfanfare. Ook het KVHV was eigenlijk al sinds de jaren '30 gemengd. Geen enkel van deze verenigingen is ooit uit het Seniorenkonvent gezet, maar de aanwezigheid van meisjes stierf een stille dood rond 1980.

Toch niet traditioneel?

In de jaren '80 waren er op het KSC, Hollandia Lovaniensis (dat al zeer lang gemengd was en in het lustrumjaar 1985-86 zelfs een vrouwelijke praeses had) en het Verbond na nergens nog meisjes in het kleurdragende studentenleven te bespeuren. Zij zetten zich wel in in faculteitskringen, waar ze vooral in de 'humane' richtingen dikwijls praesides leverden. Buiten Leuven en Diepenbeek, waar de clubs ongemengd bleven, waren ze al lang geïntegreerd in het studentenleven. Halfweg de jaren '80 kwam hier verandering in: de meisjes begonnen zelf clubs op te richten, vermits ze niet (meer) in de traditionele clubs toegelaten werden. De eerste te Leuven waren Status Nascendi (1981-1984), Aphrodite (1986), Ad Libitum (1986-2001), en Vader Brugse (1989-2001). Later kwamen daar nog bij Verboden Vrucht (1992), Vader Sjalot (1992-1995), Vader Aalsterse (1994-1997), Vader Fortuna (1996-2006), Vader Mandel (1996-2005) en Vader Canard (1996). Ze werden echter niet erkend of in de officiële traditionele structuren ingeschakeld. Ook ontstonden er te Leuven een aantal gemengde clubs, maar deze werden ook niet erkend en bestonden meestal ook niet zeer lang.

Diepenbeek/Hasselt en Brussel

Eind jaren '70 en begin jaren '80 waren er ook in Diepenbeek al twee meisjesclubs geweest: Freya en Vaccae Luci. Zij verdwenen echter snel. Vanaf 1990 ontstonden er dan opnieuw drie meisjesclubs, die echter wel door het Diepenbeek Hoogstudentenverbond (DHSV), het plaatselijke Seniorenkonvent, erkend werden: Reginae Noctis, Sidus Clarum Puellarum en Amicitia Aeterna. In Hasselt ontstond Dionysia als meisjesclub. Er bestaan sinds halfweg jaren '90 ook enkele gemengde clubs. In Brussel (Vlekho) werd in 1993 Cleopatra opgericht, dat werd erkend door KVHV Brussel. In 2004 werd de gemengde club Bresk (EHSAL) een vrouwenclub. Ook aan de EHSAL bestaan er drie gemengde clubs: Vlarc, Storm en Mercator.

Een eerste poging

Onder impuls van de Verbondspraeses, Janklaas Gillis, en van de praeses van Aphrodite (Nathalie Bekaert) werd er op 19 januari 1995 een vergadering gehouden ter oprichting van een Leuvens Meisjesseniorenkonvent (MSK), door de zeven toen bestaande clubs (Aphrodite, Ad Libitum, Vader Brugse, Verboden Vrucht, Vader Sjalot en de meisjes van het KSC en Hollandia). Het pas opgerichte Vader Aalsterse was nog niet uitgenodigd. Dit was de enige mogelijkheid, vermits dat ze niet in het SK werden toegelaten. De poging strandde echter een paar weken later na interne moeilijkheden in Aphrodite en de te lage interesse bij de andere clubs.

Tweede keer, goede keer

Op het einde van het academiejaar 1996-97 vonden een aantal (mannelijke) clubstudenten (o.a. weer Janklaas Gillis en Peter Dirix) dat het toch spijtig was dat de meisjes zich niet organiseerden en dat veel clubs daardoor niet lang bestaan en begonnen te lobbyen voor een tweede poging. In het begin van het volgende academiejaar vonden ze Ruth Neirinck (Echtwaar), voor de tweede maal praeses van Fortuna, bereid om de organisatie op zich te nemen. Er werden een aantal vergaderingen tussen de negen bestaande clubs (Fortuna, Aphrodite, Vader Mandel, Vader Canard, Verboden Vrucht, Vader Brugse, Ad Libitum en de meisjes van Hollandia en het Goedeleconvent) belegd en de oprichting was een feit. Vader Aalsterse was intussen verdwenen. Net als bij het Seniorenkonvent werd er een bestuur aangeduid en werden er ook gezamenlijke activiteiten met alle clubs georganiseerd. Ruth Neirinck werd de eerste praeses (soms verkeerdelijk praesida of seniorita genoemd, maar in het Latijn zijn praeses en senior zowel mannelijk als vrouwelijk). Velen dachten dat het op het einde van dat jaar wel weer een stille dood zou sterven, maar niets was minder waar. Isabelle Van Mieghem (praeses Verboden Vrucht 1997-98 en in Leuvense middens beter bekend onder de naam Cachot) werd verkozen tot senior seniorum en ging vol energie aan het werk. De meisjes kregen hun eigen openluchtcantus (die spijtig genoeg op het einde een stortbui over zich kreeg en binnen moest verdergezet worden), hun eigen cafébazenrolling, champagnecantus en tal van andere activiteiten. Op de Verbondsraad van KVHV Leuven van 9 november 1998 werd het MSK officieel erkend als een substructuur van het KVHV en de senior seniorum van het MSK werd net als die van het SK vice-praeses van het Leuvense Verbond.

Intussen besloten ook Noord-Brabant (11 oktober 1999) en Ons Hageland (18 oktober 1999) een meisjesafdeling op te starten. Noord-Brabants meisjesafdeling kreeg de naam Witloofconvent en de leden worden gemeenzaam sjikonnekes genoemd. Noord-Brabant vormde samen met het Witloofconvent het nieuwe Noord-Brabants Hoogstudentencorps Endivia en Vader Hageland werd een aparte club. Hierdoor was de helft van de Brabantse Gilde nu de facto gemengd. Binnen Ekonomika bestond trouwens al sinds 1996 een meisjesclub, nl. de Femmes Fatales. Het vroegere studentencorps Omnia (1975-1984) werd in 1999 ook terug heropgericht als meisjesclub voor Antwerpen en werd één jaar later kandidaat-lid van het MSK. In oktober 1999 was Karolien Baeyens heel even (voor zes dagen) de eerste vrouwelijke Verbondspraeses in Leuven, toen Tom Peeters aftrad. Ze trad echter ook af en het bestuur duidde dan Jochen Van Aalst als haar opvolger aan. In 2000 werden ook nog Vader Artemis opgericht, voornamelijk door meisjes uit Antwerpen en Vader Caravan, als caféclub in de Vagant. Isabelle Van Mieghem werd in oktober 2000 na een bestuur van twee jaar opgevolgd door Marie Salonikidis (Waarom, praeses Fortuna 1998-2000). Na de sluiting van de Donatus (zomer 2001) verdwenen Vader Brugse en Ad Libitum.

In oktober 2001 werd Karolien Van Holder (Tiktak, praeses van Aphrodite) gekozen als MSK-praeses. Zij zag dit echter niet zitten en op een spoedvergadering twee weken later werd besloten dat Julie Leus (Paparazzi, ook praeses van Vader Canard) senior zou zijn voor het eerste lustrum. Eén van de jaarlijks terugkerende activiteiten was de porrencantus voor het bestuur, waarbij pro-MSS Marie figuurlijk én letterlijk in vuur en vlam stond. Normaal gezien is een porrencantus de enige cantus waar jongens in ongemengde clubs een meisje (por) mogen meebrengen. De dames hebben de term gewoon omgedraaid en moeten op die activiteit ieder een jongen meebrengen. Het MSK keerde in februari terug naar de Ambiorix. Ook de openluchtcantus en MSK-fuif werden opnieuw georganiseerd. De fuif in het zaaltje boven de Ambiorix was een grandioos succes, ondanks het feit dat er te weinig drank was. Op de openluchtcantus van 6 maart 2002 werd Omnia als volwaardig lid erkend. Janklaas Gillis en Peter Dirix gaven een vat ter gelegenheid van het eerste lustrum. De cantus startte om twee uur in de namiddag op de Oude Markt en werd ’s avonds gevolgd door een tweede cantus in de Ambiorix. Een zwaar dagje dus. Ook de MSK-website kwam online.

Op 23 oktober 2002 werd An Christiaens (Complex, prosenior van Vader Mandel) gekozen als opvolgster van Paparazzi. Op diezelfde avond werd Vader Artemis als schacht (kandidaat-lid) toegelaten tot het MSK. Er kwamen weer een porrencantus, een fuif en op de openluchtcantus van 5 maart 2003 werd Vader Artemis als volwaardig lid aanvaard. Voor het eerst werd de kiescantus in mei gehouden en na een spannende stemming werd Elsbeth van Paridon (Kinky), prosenior van Vader Artemis, met een ruime meerderheid tot nieuwe senior verkozen. Intussen was er in de Ambiorix nog een nieuwe meisjesclub opgericht (Sororitas) en stelde Vader Caravan zijn kandidatuur om lid van het MSK te worden. Op het einde van het academiejaar verdwenen de Brabantse meisjesclubs Witloofconvent (deel van Endivia) en Vader Hageland. Het KSC te Brussel verkoos voor de eerste maal een vrouwelijke corpspraeses in de figuur van Sarah Vangindertael.

Het nieuwe jaar startte met een nieuwe MSS. Vermits Kinky stopte met studeren om haar dromen waar te maken (wereldberoemd worden), nam vice-MSS Karoline Lenaers (Clodelle) het roer over. Op de SK-soiree in oktober was er een serieus incident toen Klink (oud-SS 1980-81) het MSS-lint met een schaar bewerkte, omdat hij vond dat vrouwen geen linten kunnen dragen. Er werd hem snel duidelijk gemaakt dat de tijden veranderd zijn. De week erna was het openingscantus van het MSK en SS Fanta werd uitgenodigd om de wederzijdse erkenning van SK en MSK aan te tonen. Bovendien was het ook een leuk feestje! Er kwam ook weer een porrencantus en begin december was er weer een drukbijgewoonde MSK-fuif in de Ambiorix. De openluchtcantus moest spijtig binnen in de Ambiorix doorgaan vanwege de werken op de Oude Markt. Op deze cantus werd Vader Caravan officieel erkend als MSK-lid.

Vanaf 2004 trok het Sint-Goedeleconvent terug naar het MSK. Katrien Bosquet werd op 27 oktober verkozen als nieuwe senior seniorum. Er werden weer een porrencantus, een fuif in de Exit en de nodige bestuursvergaderingen georganiseerd. Op 7 maart ging de openluchtcantus weer door, waar de goedelkes officieel terug aanvaard werden en Katrien Bosquet aan een cameraploeg van het VTM-journaal uitlegde waarom de Leuvense horeca het tegenwoordig zo slecht doet. Het KSC kreeg intussen al zijn tweede vrouwelijke corpssenior, Els Goubert, en ook Mercator, een gemengde club van EHSAL-studenten in Leuven, kreeg voor de eerste maal een vrouwelijke praeses. Hetzelfde gold voor de niet-erkende gemengde West-Vlaamse Orde.

Katrien Bosquet werd op 27 oktober 2005 opgevolgd door haar clubgenote Sofie Allegaert (Extremis). Voor de eerste maal werd er naar analogie met het SK ook een prinses carnaval verkozen. De eerste laureate was Heidi Legein (Piraat, de praeses van Fortuna). Ook de jaarlijkse porrencantus, openluchtcantus en een fuif in de Exit stonden weer op het programma. Vader Mandel gaf er echter in het begin van het jaar de brui aan nadat er geen nieuwe schachtinnen gevonden waren.

Het tweede lustrumjaar startte met het verdwijnen van Fortuna. Op 26 oktober werd Els Goubert (Huppel, de vorige corpspraeses van het KSC) verkozen tot senior seniorum. Ze bracht na een jarenlange afwezigheid Hollandia terug naar het MSK. Opnieuw kwam er een porrencantus. In februari was er een zeer gezellige lustrumfuif in de Exit. De weergoden waren het MSK gunstig gezind en op de jaarlijkse openluchtcantus op de Oude Markt werd voor de eerste maal na een spannende strijd met stunts en een estafette een echte prinses carnaval verkozen, Charlotte Vandendriessche (Minimossel, een schachtin van de VV). Eind april vond de eerste MSK-oudledencantus plaats, die georganiseerd werd door Paparazzi. Eindelijk konden de verschillende generaties eens met elkaar kennismaken, wat resulteerde in een zeer gezellige sfeer.

In oktober 2007 werd Vader Hageland heropgericht. Het lustrumjaar werd afgesloten met een etentje in den Boule. Alle senioren werden getrakteerd door de MSK-kas op een spaghetti, die als fond moest dienen voor de kiescantus later op de avond. Voor het eerst in jaren werd het jaar afgesloten met een positieve eindafrekening en kon de nieuwe MSS in spe met een gevulde kas het jaar beginnen. Op 11 oktober werd Henriette Peeters (Pressure) van Aphrodite tot nieuwe senior seniorum gekozen. Net als de voorbije jaren werd het weer een goed jaar. Traditioneel stonden er weer een porrencantus en een fuif in de Colff op het programma. Ook kwam er weer een openluchtcantus, waar Hélène Van Steenberge (Pumpkin, Aphrodite) de titel van prinses carnaval binnenhaalde. In april organiseerden bezielers Janklaas Gillis (Professor) en Peter Dirix (Kosmos) een zeer goed onthaalde modelcantus. Het jaar werd afgesloten met een kiescantus op 7 mei, waar Valerie Robberechts (Flash, de prosenior van Omnia) tot nieuwe senior seniorum werd verkozen.

Flash startte het nieuwe jaar met een fondue voor de senioren en bestuursleden. De porrencantus ging zoals altijd door in de Ambiorix en er kwam ook weer een modelcantus onder de deskundige begeleiding van machinist Mathias Van Aken (Knorr). Het MSK was samen met SK, KVHV, Corps Flaminea en Plutonica aanwezig op de Kulturamacantus in de leeszaal van de Centrale Bibliotheek tijdens de cultuurweek van de KULeuven. Op de jaarlijkse openluchtcantus, waar gelukkig maar enkele druppels regen vielen, kwam er zelfs bezoek van Radio 2. MariJanne van Schijndel (Hollandia) haalde het na een spannende stemming als prinses carnaval. Intussen was er ook een nieuwe club opgericht: de Mulle Mina's, dit onder het meterschap van Vader Caravan. Daarna volgde er nog een wederom geslaagd MSK-fuif in de Ambiorix en het jaar werd afgesloten met een kiescantus, waar Aurélie Maes (Sirène, de prosenior van Verboden Vrucht) het haalde en waarna er weer tot in de vroege uurtjes gefeest werd. Intussen was Katrien Baetens (Fabby, lid van Aphrodite) aangeduid als KVHV-vertegenwoordigster in de Europese studentenkoepel EKV.

In de zomer van 2009 werd Fortuna heropgericht door een enthousiaste groep Limburgse dames. Ook werd er in de vakantie gewerkt aan nieuwe statuten. Het jaar werd gestart met een openingscantus, begin november gevolgd door een TD in de Ambiorix. De meeste clubs deden het weer goed qua aantal schachten. Op 19 november werden de statuten na een bestuursetentje plechtig ondertekend. Ook werd de Ereraad geïnstalleerd. De avond werd verdergezet met de jaarlijkse porrencantus, waarop ook een aantal mensen van de Duitse club Palatia uit Heidelberg aanwezig waren. In het tweede semester vond onder een grijze hemel ook de traditionele openluchtcantus plaats. Louise Maes (Boobie, een schachtin van Vader Caravan) werd verkozen tot prinses carnaval. Ook kwam de Britse stijlgoeroe Trinny Woodall langs met een cameraploeg van Vitaya. Fortuna organiseerde nog een beachparty in de Colff ter gelegenheid van haar heraanvaarding bij het MSK. Uiteraard was het MSK ook aanwezig op de lustrumactiviteiten van broederkoepel SK. Op 6 mei 2010 werd na prachtige stunts van de kandidaten en een ultraspannende kiescantus Laurence Deltomme (Bridget, op dat moment nog regerend praeses van Vader Caravan) verkozen tot nieuwe senior seniorum.

Het nieuwe academiejaar startte met een bestuursetentje in de Notre Dame, gevolgd door de openingscantus in de Ambiorix, die opgeluisterd werd door een bezoek van de Leuvense Studentenfanfare. Hier was ook Vader Hageland aanwezig als nieuw kandidaat-lid. Sororitas had ook een aanvraag tot lidmaatschap gedaan, maar besloot die uiteindelijk niet verder te zetten. Deze club verdween trouwens op het einde van het jaar. Naast een maandelijkse bestuursvergadering werd er in het eerste semester ook een TD en een porrencantus in de Ambiorix georganisaeerd. De Ereraad vergaderde tweemaal per jaar. In het tweede semester stonden er een tweede TD in 't Archief en de intussen traditionele openluchtcantus voor de Ambiorix op het programma. Het MSK was ook aanwezig op de derde Leuvense beiaardcantus en de Vlierbeekfeesten. Het jaar werd afgesloten met een kiescantus in de Ambiorix, waar Isha Bex (op dat moment nog praeses van Vader Canard) verkozen werd tot praeses voor het derde lustrum.

Het lustrumjaar startte met een Raad der Senioren in de Boule. Twee dagen later was het tijd voor een bestuursetentje in de Notre Dame en de openingscantus in de Ambiorix. Later in oktober volgde er nog een bestuursetentje en de lustrum-TD in 't Archief. Het semester werd afgesloten met de traditionele porrencantus. De eerste week van maart stond er een heuse lustrumweek op het programma, georganiseerd door vice-senior seniorum Marie-Laure De Wit (Odie, prosenior van Vader Artemis). Er werd start met een lustrumreceptie in de Boule op maandag. Op dinsdag hielden alle clubs dan hun eigen clubavond. Woensdag stond er een lustrumbarbecue op het programma. Het hoogtepunt van de week was de openluchtcantus voor de Ambiorix op donderdag. De week werd afgesloten met een soiree voor studenten en oud-leden in de Boule. Het MSK was ook weer aanwezig op de Vlierbeekfeesten. Net voor de examens werd na een spannende kiesstrijd tussen drie kandidaten Valerie Ghysen (Klep, prosenior van Aphrodite), verkozen tot nieuwe senior seniorum.

De erkenning en opname in de studentencodex waren een grote stap vooruit voor de Leuvense meisjesclubs. Alhoewel er minder meisjesclubs zijn, draaien ze over het algemeen beter en hebben ze meer leden dan de meeste SK-clubs. Waar de meeste oorspronkelijk als aanhangsel van al dan niet erkende jongensclubs ontstonden (Aphrodite [Semini], Vader Brugse [Moeder Brugse], Ad Libitum [Westland], Verboden Vrucht [Ros Beyaert], Vader Sjalot [Moeder Ajuin], Vader Aalsterse [Moeder Oilsjterse], Fortuna [Mijnlamp], Vader Mandel [Moeder Mandel], het heropgerichte Omnia [Reuzegom], Vader Hageland [Ons Hageland], Artemis [Sinjoria] en Sororitas [Fraternitas]), zijn ze tegenwoordig onafhankelijke clubs die elk jaar op vijf à tien schachtinnen kunnen rekenen en die gerust hun mannetje kunnen staan in het studentenleven.

Peter Dirix

Gedeelten van deze tekst zijn oorspronkelijk verschenen in Ons Leven als De meisjes mogen ook meespelen (jg. 110, nr. 3-4, januari 1999) en Eerste lustrum van het MSK (jg. 113, nr. 4, mei 2002).

Met dank aan Julie Leus, An Christiaens, Karoline Lenaers, Katrien Bosquet, Sofie Allegaert, Els Goubert, Henriette Peeters, Valerie Robberechts, Aurélie Maes, Laurence Deltomme, Isha Bex en Valerie Ghysen voor de input.